Jongeren groeien verschillend op. De ene jongere krijgt meer ingrijpende gebeurtenissen, zoals overlijden of scheiding, op zijn bordje dan de andere. Daarnaast zijn er verschillen in gezond en ongezond gedrag en het ondervinden van mentale gezondheidsproblemen.
Drie jaar geleden startte het onderzoekprogramma “Gelijke kansen voor de diverse jeugd”. Het onderzoek naar Gelijke kansen in de JGZ (HEY*) is een van de vijf maatschappelijke vraagstukken uit dit onderzoekprogramma.
Dit onderzoek geeft inzicht in de individuele en sociale factoren, en de onderliggende mechanismen, die bijdragen aan een opeenstapeling van ongezond gedrag en (mentale) gezondheidsproblemen bij adolescenten. Wat maakt dat de balans omslaat naar (on)gezondheid? En beïnvloeden deze factoren de maatschappelijke participatie?
We spraken met onze C4Youth collega, Prof dr. Menno Reijneveld. En vroegen hem naar zijn belangrijkste inzichten uit dit onderzoek. Menno is hoogleraar Sociale Geneeskunde en medeonderzoeker van het HEY-project. Menno is ook co-projectleider van C4Youth.
Als problemen zich opstapelen
In het eerste onderdeel werd er gekeken naar het mechanisme die de relatie van opeenstapeling van problemen en mentale problemen bij jongeren verklaren.
Menno: “Voor mij is de kern van dit onderzoek dat we heel goed moeten letten op jongeren die aan het eind van de basisschool niet lekker in hun vel zitten, gedragsmatig of emotioneel problemen hebben. Hun problemen blijven vaak bestaan op de middelbare school, ze hebben dus extra aandacht nodig qua begeleiding.”
Er wordt ook gezien dat een langdurige opeenstapeling van alle ongezond gedrag van 13-19-jarigen, denk hierbij aan middelengebruik en ook obesitas-gerelateerd gedrag, niet samenhangt met verandering in mentaal gedrag in de adolescentie.
Obesitas
Wel is er een uitzondering als het gaat om specifiek obesitas-gerelateerd gedrag
“Als jongeren dan ook problemen krijgen rond voeding, bewegen en gewicht, dan moeten we extra alert zijn. Dat is een groep waar de psychosociale problemen verder toenemen in de adolescentie.”
Schooluitval en vertrouwen
In de laatste bijeenkomst in ons atelier Samenhang in preventie en hulpverlening bespraken wij het thema schoolverzuim met hulpverleners, ouders en jongeren. Hier blijkt dat vertrouwen een erg belangrijk thema is. Dit blijkt ook uit de onderzoeksresultaten van het HEY-project.
“Het is opvallend dat in gesprekken middelbare scholieren vaak rapporteren dat zij het gevoel hebben dat anderen weinig vertrouwen in hen hebben en dat zij zelf ook weinig zelfvertrouwen hebben. Dat is een universeel thema in alle groepen waarmee is gesproken in het HEY-project. Ze vinden het daarbij lastig om te praten over hun kwetsbaarheden – vertrouwen is dus een kern, en dat is nog meer het geval in deze corona-tijd.”
Wat kun jij doen als JGZ-hulpverlener?
Met de uitkomsten van het HEY-project, heeft het onderzoeksteam een reflectie en inspiratie-tool voor JGZ-professionals ontwikkeld. Deze tool biedt inspiratie en roept op tot reflectie op basis van kennis over mechanismen achter en ervaringen en wensen van jongeren betreffende kansen(on)gelijkheid.
Menno: “Het is heel mooi dat dit ook geleid heeft tot een nieuwe aanpak voor schoolgezondheidszorg – hoe kunnen teams hier alerter op zijn.
Het onderzoeksrapport met de reflectietool vind je hier.
*Hey = Health (in)Equality Youth