In de kennis- en leerateliers van C4Youth zitten mensen uit het werkveld, uit verschillende organisaties en sectoren. Graag stellen we je voor aan Erik de Graaf, adjunct-directeur van het Samenwerkingsverband VO Groningen Stad. Erik is deelnemer aan het atelier ‘Samenhang in preventie en hulpverlening’. Hij kreeg het stokje overgedragen van Lonneke Schuringa met de vraag: hoe betrekt het Samenwerkingsverband de stem van ouders en jongeren? In dit interview vertelt Erik over het ‘Doorstarttraject’ en de (voorzichtige) eerste resultaten. Ook geeft hij zijn visie op de samenwerking tussen kennisinstituten en het VO-onderwijs.
“In het Samenwerkingsverband VO Stad is een Expertise- en Consultatieteam (ECT) aan het werk. De ‘Special Educational Needs’-orthopedagogen in dit ECT ondersteunen VO-scholen bij complexe casuïstiek. Bijvoorbeeld in het praktijkonderwijs, speciaal onderwijs cluster 3 en 4 en ook bij hoogbegaafdheid en anderstaligen. Over de gehele breedte ondersteunt het Samenwerkingsverband VO 33 locaties in de stad Groningen.”
Hoog aantal havo-vwo-leerlingen in de stad Groningen
“Ons Samenwerkingsverband heeft een bijzondere setting, want ca. 65 % van de leerlingen die hieronder vallen, gaat naar een havo-vwo-school. Als je dat vergelijkt met landelijke cijfers is dat een opvallend hoog percentage. We zien een trend dat ouders vanuit de regio bewust kiezen voor een school in Haren of Groningen. Het hoge percentage havo-vwo-leerlingen leidt ertoe dat hoogbegaafdheid, in combinatie met autisme verwante stoornissen en verminderde belastbaarheid, een categorie is die in het Samenwerkingsverband VO Groningen Stad relatief vaak voorkomt.”
Erik is naast zijn functie bij SWV VO Groningen Stad, ook voorzitter van Het Thuiszitterspact 2.0 en vanuit die rol ook betrokken bij het C4Youth Atelier. Het Thuiszitterspact 2.0 stimuleert schoolaanwezigheid en focust op verbinding van onderwijs en jeugdhulp. Vanuit het pact worden er acties ondernomen die beogen dat de situatie verbetert. Onder andere initiatieven die proberen om leerlingen die zijn uitgevallen te helpen om weer de weg terug naar het onderwijs te vinden.
Rebound en Thuiszitterstraject
Binnen het Orthopedagogisch Didactisch Centrum (OPDC) zijn twee trajecten voor leerlingen die hulp nodig hebben Het Rebound traject is voor leerlingen die vanwege veiligheid of incidenten tijdelijk niet op school kunnen zijn. Voor de leerlingen die minder belastbaar zijn, die kwetsbaar zijn of (sociale) angsten hebben is er het Thuiszitterstraject Voortgezet Onderwijs (TTVO). Deze kinderen gaan niet hele dagen naar school en er wordt gewerkt aan stapsgewijs een nieuw onderwijsperspectief.
Doorstarttraject
Erik: “We kwamen erachter dat er een groep leerlingen is die we niet in beeld hadden. Dat zijn leerlingen die niet naar het TTVO kunnen, willen of durven. Deze leerlingen, die vaak verminderd belastbaar zijn, hebben bijvoorbeeld een vrijstelling, zitten op een zorgboerderij of in de educatieve dagbesteding.”
Met Doorstart, komen deze leerlingen wel in beeld. Zo geheten ‘outreachende’ mentoren van Doorstart bezoeken de leerlingen thuis of op een andere veilige plek, en onderzoeken wat er nodig is om weer perspectief te creëren. Als een leerling bijv. behandeling volgt en onderwijs nog niet aan de orde is, wordt de leerling wel gemonitord zodat hij/zij in beeld blijft.
Doorstart is een jaar geleden gestart en de eerste resultaten zijn hoopgevend. “Vanuit WIJ Groningen en de leerplichtambtenaren hoor ik dat ze tevreden zijn over het werk van het Doorstartteam. Door de ontstane verbinding heeft een aantal leerlingen alweer enige vooruitgang geboekt. Het is weerbarstige problematiek, sommige leerlingen gaan al jaren niet meer naar school. Sommige leerlingen kunnen dan alsnog naar het TTVO of maken de overstap naar het mbo. Terwijl ze daarvoor uit beeld waren. Nu na het eerste jaar van Doorstart blijkt dat van de 47 jongeren zijn er zeven jongeren terug zijn gegaan naar vormen van onderwijs met schoolgang en twee jongeren zijn naar volledige zorg gegaan. De overige jongeren worden dit schooljaar nog begeleid. Bij de start van dit nieuwe schooljaar zijn er weer 45 jongeren die via Doorstart worden begeleid.”
Aansluiting Onderwijs Jeugdhulp (AOJ)
Naast het Doorstarttraject is Erik ook trots dat er nu op alle middelbare scholen in de stad Groningen een zogenaamd Aansluiting Onderwijs Jeugdhulpteam is. In het AOJ-team zitten een ondersteuningscoördinator van de school, leerplichtambtenaar, jeugdarts GGD, medewerker van het VO-WIJ team en een ECT’er van het samenwerkingsverband.
“Deze vijf partijen werken samen en zorgen voor een zo goed mogelijk passende plek. Dit AOJ-team werkt al een aantal jaren naar grote tevredenheid. Het Samenwerkingsverband is erin geslaagd om VO-WIJ ook daadwerkelijk op de school neer te zetten en de zogenaamde vijfhoek op school gestalte te geven.”
“Kwetsbare kinderen op een kleinere setting op school opvangen, dat is een mooi succes!”
Samenwerking kennisinstituten en onderwijs
Erik vindt dat de kennisinstituten en onderwijs elkaar steeds beter weten te vinden, bijvoorbeeld via praktijkgericht onderzoek. Zo loopt er nu een onderzoek naar kleinschalige onderwijsvormen en maatwerk op de middelbare school.
“Scholen worstelen ermee dat de klassen zo groot zijn; soms zitten er 28-30 leerlingen in één klas. Er zijn kinderen die extra aandacht nodig hebben en dat kan niet voldoende in deze setting. De afgelopen twee jaar hebben we middelen beschikbaar gesteld om maatwerk aan te bieden, specifiek op de havo-vwo-scholen. Kwetsbare leerlingen kunnen in een kleinere setting opgevangen worden op hun eigen school. Die leerlingen blijven aan de school verbonden terwijl ze anders bijv. naar het speciaal onderwijs zouden moeten gaan. Dat soort kleine successen zijn mooi. Je wilt graag weten wat de werkzame factoren zijn en dat wordt nu door de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht.”
Er verschijnt in 2023 een rapport over de effectiviteit van deze kleinschalige onderwijsvormen.
Lonneke Schuringa (Gemeente Groningen) geeft jou het interview-stokje door en ze heeft voor jou de volgende vraag: Hoe betrekt het Samenwerkingsverband de stem van ouders en jongeren?
“Contact met ouders en jongeren is altijd belangrijk. Ook recent bij de gemeentelijke ontwikkeltafels en regiovisie in de provincie Groningen is een belangrijke aanbeveling dat het cliëntperspectief centraal moet staan. In de dagelijkse praktijk van het VO proberen we jeugdigen en ouders altijd te betrekken. We vinden dat de school waar de leerling naartoe gaat in eerste instantie het herkenbare loket is voor de ouders en de jongere. Daarnaast hebben we als samenwerkingsverband een Leerling- & Oudersteunpunt ‘LOS’ ingericht. Extra ondersteuning kun je niet regelen zonder de betrokkenheid van ouders en jongeren. Op strategisch niveau is het tot nu toe minder gangbaar en dat is nu ook precies de vraag aan de stuurgroep van het Thuiszitterspact: hoe gaan wij het cliëntperspectief meenemen in onze plannen en hoe verbinden we ons aan van kennisinstituten.”
Waarom sluit je graag aan bij ons atelier?
“Wat ik aantrekkelijk vind van C4Youth is dat het lokaal/ regionaal ingebed is. Het is een netwerk van en voor de mensen in onze eigen regio. En wat ik het mooiste vind is dat ouders en jongeren een belangrijke rol en stem in het atelier hebben. Dat zie je in landelijke overleggen vrijwel nooit. Iedereen roept wel dat het belangrijk is, maar in de praktijk praten ze meestal niet mee. Dat vind ik een grote meerwaarde van C4Youth.”
Erik geeft het stokje door aan Robbert Bergenhenegouwen, onze collega projectleider Atelier Samenhang, preventie en hulpverlener en orthopedagoog bij Molendrift.
´In de stuurgroep van het Thuiszitterspact 2.0 is er vertegenwoordiging van PO, VO, mbo, GGD, WIJ Groningen, beleids- en leerplichtmedewerkers van de Gemeente Groningen. Hier ontbreken een ervaringsdeskundige ouder, specialistische jeugdhulp en de kennisinstituten. Hoe kunnen we onderwijs en jeugdhulp op een effectieve en duurzame wijze aan elkaar verbinden?